Prénatal

Het hoofdkantoor van Prénatal Benelux staat op een geluidswal langs de A1. Het gebouw bestaat uit een betonnen caisson, een aantal houten huizen en een glazen kas. Het caisson wordt begroeit en gaat deel uit maken van de aarden wal. De huizen zijn een abstracte weergave van de huiselijkheid waar Prénatal zich op richt (en het achterliggende Vathorst). De kas zorgt voor een grote diversiteit aan binnen- en buiten-ruimten die steeds in elkaar overlopen. Daarbij zorgt de kas i.c.m. warmtekoudeopslag voor een energiezuinig klimaatsysteem.

Vathorst

Net als Prénatal ligt dit gebouw in de geluidswal langs de A1. In de wal wordt geparkeerd en daarboven bevindt zich een groothandel met daarop bedrijfsruimten en kantoren. Aan de zijde van de A1 golft het gebouw en past het zich aan aan de grote landschappelijke elementen van weg en wal. Aan de zijde van de Euroweg bevindt zich de entree die als een spil in het gebouw alle zichtlijnen samenbrengt.

Watergebouw

Dit kantoorgebouw maakt deel uit van een serie van vier gebouwen aan en in het water. Het gebouw is opgedeeld in vier delen. Binnenin wordt het gebouw verbonden door een doorgaande trap die als een diagonaal door het gebouw snijdt. Bij de entree komt het licht zowel via deze diagonaal naar beneden als van voren, waar men uitkijkt over het water en het achterliggende polderland.

Wenslauerstraat

Hier zijn de twee bovenste woningen van een pand (ca. 1930) samengevoegd. Het bestaande trappenhuis is open gemaakt en maakt nu deel uit van de woning. Hierboven is een groot dakraam gemaakt waardoor het licht naar beneden valt. Ruimtelijke is de woning zo georganiseerd dat je steeds twee zichtlijnen hebt: één horizontaal en één diagonaal naar boven of beneden.

Haarlemmerdijk

Een kleine vide verbindt de 1ste en de 2de verdieping met elkaar. Hier is goed te merken hoe een relatief kleine opening (2,5m x 2m) een groot effect kan hebben. De ruimte op de 2de verdieping wordt nu veel intensiever gebruikt omdat deze deel is gaan uitmaken van de woning, terwijl het verlies aan vloeroppervlak minimaal is. Daarnaast bevat het huis talloze ontworpen kasten, waarbij steeds de verlichting is geïntegreerd.

Nieuwe Leliestraat

Dit is een samenvoeging van een woning met een voormalige kapperszaak. Door een terugliggende beletage en een deels verdiept souterrain had het pand al een split-level-achtige vloeropbouw, alleen was dit door de talloze wanden en kamers moeilijk te ervaren. Nu vormen deze verspringende vloeren het hart van het huis.

Bret

Dit café-restaurant staat op het Orlyplein bij Station Sloterdijk. Het is in zijn geheel gemaakt van hergebruikte materialen, met uitzondering van enkele wilgen die we zelf met de boswachter gekapt hebben in het Brettenbos. Het project is van begin tot eind zonder afvalcontainer gebouwd; alle reststukjes zijn telkens weer gebruikt. Dit is terug te zien in de bar en enkele deuren en ook in allerlei details. Onder de vloer zit een irrigatie-systeem om de klimplanten die door de vloer omhoog groeien te bevloeien.

Hannekes Boom

Ook dit gebouw is in zijn geheel van hergebruikte materialen gemaakt. Het is in dat opzicht nog iets rauwer dan de Bret. Aanvankelijk wisten we niet zeker of bezoekers al dat hergebruik niet too much zouden vinden, maar Hannekes Boom is al sinds het openingsjaar een van de best-lopende restaurants van Amsterdam. Bij het gebouw hoort ook een haventje. Door de ontspannen uitstraling van het gebouw gaat het moeiteloos op in het landschap van groen en water.

Pand Zuid

Achter het Burgerweeshuis, dichtbij de Zuid-as staat Pand Zuid. Dit beetje Team-10-achtige gebouw uit de jaren '80 is op de begane grond in zijn geheel vernieuwd. Hier is een balie en een restaurant gekomen. Het resultaat is een subtiele mengeling van nieuwe vormgeving en authentieke elementen.

Duurzaamheid

Wie kan dat woord nog horen?
Toch is het belangrijk, maar dan liefst met iets minder holle woorden en marketing. Oplossingen moeten concreet en specifiek zijn. Grofweg zijn er twee strategieën. De eerste is aandacht voor energie, isolatie en de bijbehorende techniek. Een voorbeeld hiervan is de manier waarop in Prénatal de warmte en koude van de kas wordt opgevangen. Dit wordt in de grond opgeslagen (warmtekoudeopslag) en gebruikt wanneer dat nodig is.

Hergebruik

De tweede duurzaamheidsstrategie neemt het materiaal als uitgangspunt. Het doel is dat elk onderdeel deel uit gaat maken van een kringloop waarbij zo min moglijk afval ontstaat en zoveel mogelijk wordt gewerkt met hergebruikt. Voorbeelden hiervan zijn Hannekes Boom en Bret.
Het werken met hergebruikt materiaal kost tijd, aandacht en ambachtschap. In eerste instantie lijkt dit een nadeel, maar het levert uiteindelijk juist gigantisch veel op, ook in esthetische zin.

Groen

Bomen en planten maken een gebouw niet duurzamer, maar hebben wel een grote impact op de ruimte. In de praktijk blijkt de atmosfeer die planten met zich mee brengen goed samen te gaan met een ambachtelijke bouwmethodiek. Misschien komt dat omdat beide een aandachtige benadering van de ruimte vragen, en een idee hebben over de lange termijn (bij oplevering zien de planten er vaak nog een beetje armetierig uit). Overigens zijn planten met afstand de goedkoopste manier om een bestaand gebouw totaal te transformeren.

Bouw

Laten we niet vergeten dat gebouwen ook gebouwd moeten worden. Dit is geen noodzakelijk kwaad, maar juiste een enorme bron van inspiratie. Elk onderdeel moet gemaakt en bevestigd worden. Door in het ontwerpproces het gebouw telkens in gedachten weer op te bouwen (de steigers te verrijden, de kozijnen in te hijsen, etc.) ontstaat een ontwerp dat gelaagd en sprekend is. Bovendien kunnen zo de valkuilen van te steriele of onmaakbare details vermeden worden.

Materiaal

Er verdwijnt veel materiaal in een gebouw. Het is verbazingwekkend hoeveel puinzakken al nodig zijn voor de sloop van een klein muurtje. Effectief met materiaal omgaan kost tijd en aandacht, zowel in het ontwerpproces als op de bouwplaats. Het loont de moeite, want in het resultaat is altijd terug te zien of iets met aandacht ontworpen en gemaakt is.

Ambacht

Laten we een voorbeeld nemen: bij de bouwen van de Bret is van begin tot eind géén afvalcontainer op de bouwplaats geweest. Alle reststukjes werden steeds weer gebruikt om nieuwe dingen van te maken. Dit vereist een ambachtelijke werkwijze van de timmermannen en een grote betrokkenheid van de ontwerpers bij de bouwplaats. Deze werkwijze is duidelijk te herkennen in de details. Het gebouw is daardoor uniek en iedereen kan dat zien.

Bol

Deze lamp ontstond toen ik bijna zeven jaar geleden een schets maakte voor een interieur waarin een bolle lamp met een beetje maan-achtig licht voorkwam. Ik had verwacht dat zoiets na een zoektocht op de markt wel te vinden zou zijn. Toen dat niet zo bleek te zijn, wilde ik hem zelf maken, maar dat was lastiger dan gedacht. Pas na een jaar of vijf is het gelukt. De lamp geeft prachtig licht, mooier dan alles wat ik ken. De lamp heeft een diameter van ca. 42cm en is te koop voor 400 euro incl BTW.

Kubus

De kubus is een opvolger van de bol. Hij geeft hetzelfde zachte en levendige licht als de bol. De afmetingen zijn ca. 20x20x20cm en ook deze lamp is te koop voor 400 euro incl BTW.

Experimenten

Naast de bol en de kubus zijn er nog talloze experimenten met lampen, licht en verlichting. Soms kunnen deze mee ontworpen worden met gebouwen en interieurs.

Contact

Architectenbureau Gijs de Waal
Haparandaweg 67-B8
1013 BD Amsterdam
Tel: 0645360889
Email: info*gijsdewaal.nl
web: www.gijsdewaal.nl

Haparandaweg en Houthavens

Het kantoor van Architectenbureau Gijs de Waal bevindt zich op de Haprandaweg 67 in de Houthavens (Amsterdam). In dit gebouw zitten veel ontwerpers en kleine bedrijfjes. Het staat aan de rand van de Houthavens waar nu grootschalig gebouwd wordt en waar de Tasmanstraat ondergronds gebracht wordt. Altijd mooi om uit te kijken op een grote bouwplaats!

Route

Klik op de afbeelding hiernaast om een routebeschrijving te kunnen maken met Google Maps.