Prénatal

Het hoofdkantoor van Prénatal Benelux staat op de geluidswal van de A1 bij Amersfoort. Het gebouw bestaat uit drie elementen: een betonnen en begroeit caisson, een aantal houten huizen en een glazen kas. De caisson wordt in zijn geheel begroeit en gaat deel uit maken van de wal. De huizen zijn een abstracte weergave van de huiselijkheid waar Prénatal zich op richt en die ook te vinden is in het achterliggende Vathorst. De kas zorgt voor een enorme diversiteit aan binnen- halfbinnen- en buitenruimten die steeds in elkaar overlopen. Daarbij zorgt de kas ook voor een energiezuinige klimaatbeheersing i.c.m. de warmtekoudeopslag.

Vathorst

Net als Prénatal ligt dit gebouw in de geluidswal langs de A1. In de wal wordt geparkeerd en daarboven bevindt zich een groothandel met daarop bedrijfsruimten en kantoren. Aan de zijde van de A1 golft het gebouw en past het zich aan aan de grote landschappelijke elementen van weg en wal. Aan de zijde van de Euroweg bevindt zich de entree die als een spil in het gebouw alle zichtlijnen samenbrengt.

Watergebouw

Dit kantoorgebouw maakt deel uit van een serie van vier gebouwen aan en in het water. Het gebouw is opgedeeld in vier delen. Binnenin wordt het gebouw verbonden door een doorgaande trap die als een diagonaal door het gebouw snijdt. Bij de entree komt het licht zowel via deze diagonaal naar beneden als van voren, waar men uitkijkt over het water en het achterliggende land.

Healthy Home

In opdracht van Level 5 is dit huis ontwikkeld als modulair bouwsysteem. Het is volledig van hergebruikt materiaal opgebouwd en op te delen in 6 modules. Het wordt aangeboden aan gemeentes voor tijdelijke of nood-opvang-woningen. Het is daarmee een alternatief voor de bekende containerwoningen. In prijs concurrerend en in kwaliteit veel beter en prettiger. Architecten: Gijs de Waal en Arjen Kabboord, Uitvoering: Level 5

Rorik’s Helm

Dit tiny-house staat op Landgoed Rorik in Beverwijk. Het is voor 100% uit hergebruikte materialen gemaakt. Het dankt zijn naam aan de vindplaats van Rorik’s helm die in 1958 exact op deze plaats door een boer werd aangetroffen. Het Helmhuis refereert in zowel vorm als materiaal aan de helm. Dit was een vroeg type vikinghelm met een vrij opmerkelijke gespiegelde zaagtand als contour – veel ongepolijster dan de latere stalen helmen, veel vreemder ook. Je kan je haast niet voorstellen dat men ooit zoiets als helm gedragen heeft, maar op het moment dat je het weet is het tegelijkertijd ook weer heel vanzelfsprekend. En zo is het ook met het Helmhuis!

Wenslauerstraat

Hier zijn de twee bovenste woningen van een pand (ca. 1930) samengevoegd. De deur van het bestaande trappenhuis is naar de onderste verdieping verplaatst en de rest is opengemaakt en maakt nu deel uit van de woning. Hierboven is een groot dakraam gemaakt waardoor het licht naar beneden valt. Ruimtelijke is de woning zo georganiseerd dat je steeds twee zichtlijnen hebt: één horizontaal en één diagonaal naar boven of beneden.

Gerritshoeve

In Hoofddorp, direct naast het station wordt dit grote café-restaurant ontwikkeld. Het is deels gemaakt van een schuur uit 1880 die over de weg hiernaartoe verplaatst is vanuit Lijnden. De spanten zijn op de nieuwe locatie om en over de bestaande kastanjebomen heengezet. Al deze bomen blijven staan. Foto’s: Kees van der Veer

Hannekes Boom

Ook dit gebouw is in zijn geheel van hergebruikte materialen gemaakt, en is in dat opzicht nog iets rauwer dan de Bret. Aanvankelijk wisten we niet zeker of bezoekers al dat hergebruik niet too much zouden vinden, maar Hannekes Boom is al sinds het openingsjaar een van de best-lopende restaurants van Amsterdam. Bij het gebouw hoort ook een haventje. Door de ontspannen uitstraling van het gebouw gaat het moeiteloos op in het landschap van groen en water. Architecten: Wouter Valkenier en Gijs de Waal

Bret

Dit café-restaurant staat op het Orlyplein bij Station Sloterdijk. Het is in zijn geheel gemaakt van hergebruikte materialen, met uitzondering van enkele wilgen die we zelf met de boswachter gekapt hebben in het Brettenbos. Het project is van begin tot eind zonder afvalcontainer gebouwd; alles reststukjes zijn telkens weer gebruikt. Dit is terug te zien in de bar en enkele deuren en ook in allerlei details. Onder de vloer zit een irrigatie-systeem om de klimplanten die door de vloer omhoog groeien te bevloeien. Architecten: Wouter Valkenier en Gijs de Waal

Duurzaamheid

Wie kan dat woord nog horen?
Toch is het belangrijk, maar dan liefst met iets minder woorden en meer daden. Oplossingen moeten concreet en specifiek zijn. Grofweg zijn er twee strategieen. De eerste is aandacht voor energie, isolatie en de bijbehorende techniek. Een voorbeeld hiervan is de manier waarop in Prénatal de warmte en koude van de kas wordt opgevangen. Dit wordt in de grond opgeslagen (warmtekoudeopslag) en gebruikt wanneer dat nodig is.

Hergebruik

De tweede duurzaamheidsstrategie neemt het materiaal als uitgangspunt. Het doel is dat elk materiaal deel uitmaakt van een kringloop waarbij zo min moglijk afval ontstaat en zoveel mogelijk wordt gewerkt met hergebruikte materialen. Voorbeelden hiervan zijn Hannekes Boom en Bret.
Het werken met hergebruik kost tijd, aandacht en ambachtschap. In eerste instantie lijkt dit een nadeel, maar het levert uiteindelijk juist gigantisch veel op, ook in esthetische zin.

Groen

Bomen en planten maken een gebouw niet duurzamer, maar hebben wel een grote impact op de ruimte. In de praktijk blijkt de atmosfeer die planten met zich mee brengen goed samen te gaan met de ambachtelijke werkwijze. Misschien komt dat omdat beide een aandachtige benadering van de ruimte vragen, en een idee hebben over de lange termijn (bij oplevering zien de planten er vaak nog een beetje miezerig uit). Overigens zijn planten met afstand de goedkoopste manier om een bestaand gebouw totaal te transformeren.

Bouw

Laten we niet vergeten dat gebouwen ook gebouwd moeten worden. Dit is geen noodzakelijk kwaad, maar juiste een enorme bron van inspiratie. Elk onderdeel moet gemaakt en bevestigd worden. Door in het ontwerpproces het gebouw telkens in gedachten weer op te bouwen (de steigers te verrijden, de kozijnen in te hijsen, etc.) ontstaat een ontwerp dat gelaagd en sprekend is. Bovendien kunnen zo de valkuilen van te steriele of onmaakbare details vermeden worden.

Materiaal

Er gaat veel materiaal in een gebouw. Het is verbazingwekkend hoeveel puinzakken al nodig zijn voor de sloop van een klein muurtje. Effectief met materiaal omgaan kost tijd en aandacht, zowel in het ontwerpproces als op de bouwplaats. Het loont de moeite, want in het resultaat is altijd terug te zien of iets met aandacht ontworpen en gemaakt is.

Ambacht

Laten we een voorbeeld nemen: bij de bouwen van de Bret is van begin tot eind geen afvalcontainer op de bouwplaats geweest. Alle reststukjes werden steeds weer gebruikt om nieuwe dingen van te maken. Dit vereist een ambachtelijke werkwijze van de timmermannen en een grote betrokkenheid van de ontwerpers bij de bouwplaats. Deze werkwijze is duidelijk te herkennen in de details, en het gebouw is daardoor uniek.

Bol

Deze lamp ontstond toen ik bijna tien jaar geleden een schets maakte voor een interieur waarin een bolle lamp met een beetje maan-achtig licht voorkwam. Ik had verwacht dat zoiets na een zoektocht op de markt wel te vinden zou zijn. Toen dat niet zo bleek te zijn, wilde ik hem zelf maken, maar dat was lastiger dan gedacht. Pas na een jaar of vijf is het gelukt. De lamp geeft prachtig licht, mooier dan alle wat ik ken. De lamp heeft een diameter van ca. 42cm en is te koop voor 400 euro incl BTW.

Kubus

De kubus is een opvolger van de bol. Hij geeft hetzelfde zachte en levendige licht als de bol. De afmetingen zijn ca. 20x20x20cm en ook deze lamp is te koop voor 400 euro incl BTW.

Experimenten

Naast de bol en de kubus zijn er nog talloze experimenten met lampen, licht en verlichting. Soms kunnen deze mee ontworpen worden met gebouwen of interieurs.

Contact

Architectenbureau Gijs de Waal
Haparandaweg 67-B8
1013 BD Amsterdam
Tel: 0645360889
Email: info*gijsdewaal.nl
web: www.gijsdewaal.nl

Haparandaweg en Houthavens

Het kantoor van Architectenbureau Gijs de Waal bevindt zich op de Haprandaweg 67 in de Houthavens (Amsterdam). In dit gebouw zitten veel ontwerpers en kleine bedrijfjes. Het staat aan de rand van de Houthavens waar nu grootschalig gebouwd wordt en waar de Tasmanstraat ondergronds gebracht wordt. Altijd mooi om uit te kijken op een grote bouwplaats!

Route

Klik op de afbeelding hiernaast om een routebeschrijving te kunnen maken met Google Maps.